HPV Nedir?
HPV (Human Papilloma Virüs) kadın genital bölgede (dış genital bölge, iç bölge, rahim ağzı makat kısmı) görülen, cinsel yolla bulaşan o bölgede siğillere neden olabilen ve ileriki süreçlerde rahim ağzı kanserine dönüşebilen bir virüstür. HPV virüsünün 150’den fazla türü vardır. Her türü kansere neden olmaz. Bunlar arasında kansere dönüşen türlerinin sayısı 15’tir. HPV virüsünün birine denk gelen 40 yaş altı grupta bu virüsler büyük oranda geçici virüslerdir. Yaklaşık bir yıl içerisinde kendiliğinden iyileşir ve kaybolur. Bu tip geçici HPV virüsleri kanser oluşumuna neden olmazlar.
HPV aşısı nedir?
HPV aşısı, rahim ağzı kanserine karşı koruyuculuk sağlaması için üretilen bir aşıdır. Rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %90’ından HPV sorumludur.
HPV aşıları üç farklı tür olarak geliştirilmiştir. Gardasil tip (6,11,16,18), Gardasil 9 tip (6,11,16,18,31,33,52,48), Cervarix tip (16,18). Yapılan bilimsel araştırmalar ve çalışmalar neticesinde geliştirilen bu türlerin her biri HPV virüsünün farklı kanser yapıcı özelliklerine göre ayrıştırılarak hazırlanmıştır. Yapılan bu aşılar belirlenen tüm bu türlerde %100 koruma sağlar.
Rahim ağzı kanserlerinin %90’ına yakınından HPV 16-18 virüs tipi sorumludur. Genital siğillerde ise 6-11 tip HPV ile ilişkilidir. Siğillere neden olan bu tip virüsler kanser oluşumuna neden olmaz.
HPV aşısının HPV’nin yol açtığı genital siğillere ve rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlaması için vücutta virüs bulaşı olmadan yapılması önerilmektedir.
HPV aşıları belli başlı HPV virüslerine karşı koruma sağlamaktadır. Aşının içerisinde yer almayan HPV türleri rahim ağzı kanseri oluşumuna neden olabilir. O nedenle tüm doz aşılar yapılmış olsa dahi yıllık düzenli kadın hastalıkları & doğum hekim muayenesi ve rahim ağzı tarama testi olan smear mutlaka yaptırılmalıdır.
HPV Aşısı Kimlere Yapılır?
HPV aşıları çocuklara ve erişkinlere yapılabilir. Hem kızlara hem de erkeklere çocukluktan itibaren uygulanabilir. Aşılar öncelikle kızlara yapılmaktadır. Ancak virüs cinsel yolla kadından erkeğe, erkekten kadına bulaşabileceği için erkeklere yapılması tavsiye edilir.
Aşının yapılma amacı HPV virüsü ile karşılaşmadan rahim ağzı kanserine karşı koruyucu önlem almaktır. Gebelikte HPV aşısının yaptırılması önerilmez. HPV aşısı düzenli cinsel hayat sonrası da yaptırılabilir. Kişi HPV türlerinden birine sahipse dahi diğer HPV türlerinden korunmak için aşı olabilir.
HPV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HPV virüsü cinsel yolla bulaşan bir virüstür. Aşı için önerilen yaş kadın ve erkeğin cinselliği girmeden önceki dönemleridir. Ancak aktif cinsellik hayatı olduğu sürece de HPV aşıları yaptırılabilir.
HPV Aşıları Ne Zaman Yapılmalıdır?
Kız veya erkek çocuklarda 9 yaşından itibaren HPV aşısı uygulanabilir. Çocukluklarında HPV aşısı yaptırmayan erkekler 45 yaşına kadar HPV aşılarını yaptırabilir. Kızlarda ise eğer çocuklukta aşı yapılmadıysa erişkinliklerinde aşı yapılabilir. Kadınlar için bir yaş üst sınırlaması yoktur.
Yaşa göre HPV aşısının dozları farklılık göstermektedir.
- 9-14 yaş çocuklarda – 2 doz HPV aşısı
- 14-26 yaş kişilerde – 3 doz HPV aşısı
Dozların uygulama şekli;
- doz belirlenen tarihte yapılır.
- doz ilk yapılan HPV aşısından 2 ay sonra planlanarak yapılır.
- doz ilk HV aşısından 6 ay sonra yapılmalıdır. Yapılan bu 3. aşı ile 2. aşı arasında en az üç ay süre geçmesi gerekmektedir.
HPV aşısının içeriğinde yer alan 4 türe karşı %100 koruma sağlar. Bu koruma daha önce virüsle karşılaşmamış 9-26 yaş grubunu kapsamaktadır. Genital siğilleri, vajinada, vulvada (genital bölgenin dış kısmı) serviksde (rahmin vajinaya bağlandığı kısım) prekanseröz denilen kanser olmayan ancak kansere dönüşebilen oluşumları engeller. HPV virüsü ile daha önce karşılaşmış kişilerde aşının koruma oranları daha düşüktür. Yapılan aşıların daha önce oluşmuş kansere dönebilecek lezyonları veya genital siğilleri tedavi edici özelliği yoktur.
Genital Siğili Olanlar HPV Aşısı Olabilir Mi?
HPV’nin herhangi bir türü aktif olanlar ile (örneğin 16) genital siğili veya lezyonları bulunanlara HPV aşısı yapılabilir. Aşı bu virüslerden korunmak amaçlı yapılmaktadır. Dolayısıyla aşı içerisindeki türlerden biri kişide mevcutsa ona karşı koruma veya tedavi sağlamaz. Koruma aşı içerisinde bulunan diğer HPV türlerine karşı sağlanır.
HPV Aşısı Ücretli Midir?
HPV aşıları yurt dışında bazı ülkelerde belirli yaş gruplarına ücretsiz yapılmaktadır. Ancak Türkiye’de HPV aşısı ücretli aşılar statüsündedir. Çocukların zorunlu yaptırması gereken aşılarından biri değildir. Yaş gruplarına göre belirlenen 2 veya 3 doz aşı ücretli olarak uygulanmaktadır. HPV aşı doz ücretlerinin yüksek olmasından kaynaklı Türkiye’de aşılanma oranları düşüktür.
HPV Aşısının Yan Etkisi Var Mıdır?
HPV aşısının yan etkileri herkeste görülmez. Yan etki olarak bazı kişilerde enjeksiyon yapılan bölgede ağrı, şişme veya kızarıklık görülebilir.
HPV Aşısı Canlı Aşı Mıdır?
HPV aşısı canlı aşı değildir o nedenle vücutta bir zarara veya hastalığa neden olmaz.
Smear Testleri Düzenli Yaptırılmalıdır
HPV aşıları belli türdeki HPV virüslerinden koruduğu için kadınların düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması için smear testlerini yaptırmaları önemlidir. Smear taraması için kadın doğum hekimlerinin önereceği zamanlama geçirilmemeli ve risk alınmamalıdır.